Trình bày về các hormon có tác dụng lên hệ xương: Tên, nguồn gốc, tác dụng lên hệ xương.
1. GH
· Nguồn
gốc: do tế bào ưa acid ở thuỳ trước tuyến yên bài tiết.
· Tác
dụng lên xương
-
Kích thích mô sụn liên hợp đầu xương dài và mô
xương phát triển do làm tăng protein ở các tế bào sụn và tế bào tạo xương.
-
Tăng tốc độ sinh sản các tế bào sụn và tế bào
tạo xương.
-
Tăng chuyển các tế bào sụn thành các tế bào tạo
xương.
-
Làm dày màng xương ở những điểm xương đã cốt
hoá.
2. T3 T4
· Nguồn
gốc: do tế bào nang giáp bài tiết
· Tác
dụng: Làm tăng tốc độ phát triển cùng với GH (hormon thuỳ trước tuyến yên) điều
hoà sự phát triển của cơ thể, có tác dụng biệt hoá tế bào.
-
Ở trẻ ưu năng tuyến giáp, sự phát triển của
xương nhanh hơn → cao lớn hơn so với lứa tuổi nhưng đồng thời xương cũng trưỏng
thành nhanh hơn, cốt hoá sớm hơn → thời kỳ trưởng thành của đứa trẻ ngắn lại và
đứa trẻ có chiều cao của người trưởng thành sớm hơn.
-
Ở trẻ nhược năng tuyến giáp, mức phát triển sẽ
chậm → không phát hiện, điều trị sớm → lùn không cân đối.
3. Calcitonin
· Nguồn
gốc: do tế bào cạnh nang ( tế bào C) của nang giáp bài tiết
· Tác
dụng:
-
Giảm hoạt động của các tế bào huỷ xương do đó
chuyển dịch cân bằng theo hướng lắng đọng các muối Ca ở xương.
-
Giảm hình thành các tế bào huỷ xương mới. Tác
dụng này thường kéo dài.
4. Parahormon (PTH)
· Nguồn
gốc: do tế bào chính tuyến cận giáp bài tiết
· Tác
dụng:
-
Kích thích tế bào xương và tế bào tạo xương hoạt
hoá bơm canxi bơm ion Ca từ dịch xương vào dịch ngoại bào làm giả phong ion Ca
từ dịch xương vào máu.
-
Hoạt hoá các tế bào huỷ xương (tác dụng ngay tức
khắc)
-
Hình thành các tế bào huỷ xương mới
· Có
tác dụng tăng nồng độ Ca trong máu
5. Estrogen
· Nguồn
gốc:
-
Ở phụ nữ không có thai:
+
Buồng trứng bài tiết chủ yếu estrogen
¨ Nửa
đầu chu kỳ kinh nguyệt do các tế bào hạt của lớp áo trong nang trứng bài tiết
¨ Nửa
sau chu kỳ kinh nguyệt do hoàng thể bài tiết
+
Một lượng nhỏ do lớp lưới tuyến vỏ thượng thận
bài tiết.
-
Ở phụ nữ có thai: Rau thai bài tiết một lượng
lớn estrogen
· Tác
dụng
-
Kích thích hoạt động của tế bào tạo xương đặc
biệt vào tuổi dậy thì → cơ thể phát triển nhanh.
-
Tăng lắng đọng Ca và P vào xương
-
Kích thích mô sụn phát triển.
-
Làm nở rộng khung chậu tạo dáng nữ.
6. Testosteron
· Nguồn
gốc: do tế bào Leydig ở khoảng kẽ tinh hoàn bài tiết, một phần nhỏ do lớp bó và
lớp lưới tuyến vở thượng thận bài tiết,
· Tác
dụng lên xương: mạnh hơn Estrogen nên xương ở nam giới mạnh và vững chắc hơn
-
Phát triển sụn liên hợp và cốt hoá sụn ở đầu
xương
-
Tăng lắng đọng P, Ca ở xương do đó làm tăng sức
mạnh của xương
-
Tăng tổng hợp khung protein của xương
-
Làm dày xương
-
Tạo khung chậu hẹp, hình ống đặc biệt ở tuổi dậy
thì khác với khung chậu ở nữ.
Nguồn bác sĩ đa khoa