Trình bày nguồn gốc, bản chất hoá học, tác dụng và điều hoà bài tiết TSH.
·
Nguồn
gốc: là hormon kích thích tuyến giáp, do tế bào ưa kiềm thuỳ trước tuyến yên
tiết
·
Bản
chất: là 1 glycoprotein có trọng lương phân tử 28000
·
Hormon
có tác dụng trực tiếp lên sự chuyển hoá cơ thể mà mô đích là tuyến giáp, qua đó
điều hoà chức năng của cơ thể.
·
Tác
dụng: TSH có tác dụng lên cả cấu trúc và chức năng của tuyến giáp
- Tác dụng lên cấu trúc tuyến giáp
+ Tăng số lượng và kích thước tế bào tuyến
giáp trong mỗi nag giáp
+ Tăng biến đổi các tế bào nang giáp từ dạng
khối sang dạng trụ (dạng bài tiết)
+ Tăng phát triển hệ thống mao mạch của
tuyến giáp
+ Có tác dụng làm tăng trọng lượng tuyến
giáp
- Tác dụng tăng tổng hợp và bài tiết T3,
T4
+ Tăng hoạt động bơm iod → tăng bắt iod của
tế bào
+ Tăng gắn iod vào tyrosin để tạo hormon
tuyến giáp
+ Tăng phân giải thyrglobulin được dự trữ
trong lòng nang giáp để giải phóng hormon tuyến giáp vào máu và do đó làm giảm
chất keo trong lòng nang giáp.
Điều hoà bài tiết
-
[TSH] ở trẻ sơ sinh (máu cuống rốn) 6,24 ± 2,69
mU/l
-
[TSH] ở người trưởng thành (16 -60 tuổi) 2,12 ± 0,9
mU/l
· Mức
bài tiết TSH của tuyến yên chịu sự điều khiển từ trên xuống của hormon TRH ở
vùng dưới đồi và chịu sự điều hoà ngược từ dưới lên của hormon tuyến giáp (T3,
T4)
-
TRH: [TRH] vùng dưới đồi tăng → tuyến yên sẽ bài
tiết nhiều TSH và ngược lại, TRH giảm → [TSH] giảm. Khi hệ thống cửa dưới đồi -
tuyến yên bị tổn thương, mức bài tiết TSH của tuyến yên có thể giảm tới mức
bằng không.
-
T3, T4: theo cơ chế điều hoà ngược âm tính và
điều hoà ngược dương tính
+
Điều hoà ngược âm tính: Tác dụng duy trì nồng độ
bình thường trong cơ thể
¨ Khi
T3 T4 giảm → kích thích vùng dưới đồi và tuyến yên tăng bài tiết TRH và TSH → kích
thích tuyến giáp tăng tiết đưa [T3, T4] về bình thường.
¨ Khi
T3 T4 tăng → ức chế vùng dưới đồi và tuyếnyên giảm bài tiết TRS và TSH → giảm
bài tiết T3 T4 để đưa [T3, T4] về bình thường.
+
Điều hoà ngược dương tính:
¨ Khi
bị lạnh đột ngột, khi T3 T4 tăng → kích thích làm tăng bài tiết TRH và TSH của
vùng dưới đồi và tuyến yên → tăng hormon tuyến giáp → tăng chuyển hoá toàn cơ
thể tạo năng lượng chống lạnh.
¨ Tuy
nhiên sự điều hoà này chỉ xảy ra trong thời gian ngắn sau đó lại trở về điều
hoà ngược âm tính như thông thường vì nếu kéo dài sẽ dẫn đến trạng thái bệnh
lý.
Nguồn Bác sĩ đa
khoa