Trình bày nguồn gốc, bản chất, tác dụng và điều hòa bài tiết ACTH

1. Hormon kích thích vỏ thượng thận ACTH

a. Nguồn gốc

- Tế bào ưa kiềm của thùy trước tuyến yên tiết ra.

b. Bản chất hóa học : là polypeptid 39 acid amin

c. Tác dụng :

- Lên cấu trúc tuyến vỏ thượng thận : ACTH làm tăng sinh tế bào tuyến vỏ thượng thận đặc biệt là tế bào lớp bó và lưới , là TB bài tiết cortisol và androgen , do đó làm tuyến nở to ra . Thiếu ACTH tuyến vỏ thượng thận sẽ teo lại

- Lên chức năng vỏ thượng thận : ACTH kích thích tuyến vỏ thượng thận tổng hợp và bài tiết hormon do hoạt hóa các enzym proteinkinase A là enzym thúc đẩy chặng đầu tiên của quá trình sinh tổng hợp hormon vỏ thượng thận

- Tác dụng lên não : tăng quá trình học tập , trí nhớ, tăng cảm xúc sợ hãi

- Tác dụng lên tế bào sắc tố : ACTH kích thích tế bào sắc tố sản xuất melanin rồi phân tán sắc tố này trên bề mặt biểu bì da . Thiếu ACTH làm da ko có sắc tố (bệnh bạch tạng ), thừa ACTH làm da có những mảng sắc tố

d. Điều hòa bài tiết

- Do nồng độ CRH quyết định :CRH tăng à ACTH tăng , ngược lại khi vắn mặt CRH , tuyến yên chỉ bài tiết lượng rất ít ACTH

- Do tác dụng điều hòa ngược âm tính và dương tính của cortisol

- Nồng độ ACTH còn được điều hòa theo nhịp sinh học , trong ngày nó cao nhất khoảng 6-8 giờ sáng , sau đó giảm dần , thấp nhất khoảng 23 h rồi lại tăng dần về sáng

- Bình thường , buổi sáng khoảng 10-50 pg /ml , khi stress nồng độ ACTH tăng rất cao