Trình bày về các giai đoạn của quá trình bài tiết dịch vị

Dịch vị được dạ dày tiết khoảng 1-3 L mỗi ngày, có [HCl] cao, pH ~ 1, gồm enzyme tiêu hóa, yếu tố nội, chất nhày. Qua trình bài tiết dịch vị gồm những giai đoạn sau:

· Giai đoạn thần kinh (giai đoạn đầu):

- Diễn ra trước khi thức ăn vào dạ dày (nhìn, ngửi, nếm hay nghĩ tới) hoặc trong khi ăn (càng ngon miệng thì cường độ bài tiết càng mạnh)

- Ảnh hưởng của tâm lý:

- Dịch vị bài tiết lúc này là dịch vị tâm lý có tác dụng chuẩn bị đón sẵn thức ăn vào dạ dày.

- Cơ chế: phản xạ không và có điều kiện với đường ly tâm là dây X.

- Yếu tố ảnh hưởng: sợ hãi → giảm tiết, tức giận → tăng tiết.

- Bài tiết 20% lượng dịch vị của bữa ăn

· Giai đoạn thần kinh thể dịch (giai đoạn dạ dày)

- Thức ăn vào dạ dày → giãn dạ dày → kích thích cơ học niêm mạc hang vị khởi động phản xạ dây X, phản xạ tại chỗ, giải phóng gastrin → thân vị, kích thích bài tiết HCl và pepsinogen.

- Cả hai cơ chế thần kinh và hormone phối hợp → bài tiết dịch vị liên tục, chiếm ~ 70% dịch vị.

- pH dạ dày thấp sẽ ức chế bài tiết gastrin

· Giai đoạn thể dịch (giai đoạn ruột)

- Thức ăn làm căng tá tràng + sản phẩm tiêu hóa + HCl của → kích thích tá tràng tiết Gastrin (ít) → máu → dạ dày → kích thích tiết dịch vị.

- Khi tá tràng quá đầy, pH quá acid, vị trấp quá nhiều mỡ, nhiều proteose và pepton → tá tràng bài tiết nhiều Secretin, GIP, CCK (Cholecystokinin) → máu → dạ dày → ức chế tiết dịch vị → chậm lại tống vị trấp xuống ruột.

Như vậy dịch vị được điều hoà bài tiết trước, trong khi thức ăn ở dạ dày và sau khi thức ăn đã rời dạ dày, nhờ cơ chế thần kinh và thể dịch phối hợp → dịch vị được bài tiết phù hợp về số lượng và thành phần với thức ăn cần được tiêu hoá.