Trình bày tác dụng của PTH trên xương, thận, ruột.
1. Bản
chất
- Polypeptid 84 acid amin , m = 9.500
2. Tác
dụng
-
PTH điều
hòa nồng độ ion calci và ion phosphat máu , cụ thể là làm tăng calci máu và
giảm phosphat máu . PTH thực hiện chức năng này bằng cách tác động lên xương ,
thận , ruột
-
Tác
dụng PTH trên xương
o
Lên tế bào
xương và tạo xương: màng các tế bào này có receptor của PTH . Phức hợp PTH-receptor
hoạt hóa bơm calcià Ca2+ được bơm từ dịch xương vào dịch ngoại bào
o
Lên tế bào
hủy xương : trên màng ko có receptor PTH nên nó ko chịu kích thích trực tiếp
của PTH mà phải thông qua các tín hiệu chuyển từ TB xương và tạo xương . Do vậy
tác dụng của PTH trên tế bào hủy xương thường xảy ra chậm hơn , trải qua 2 gđ:
§
Hoạt hóa
ngay các TB hủy xương có sẵn à làm tăng quá trình hủy xương để giải phóng
Ca2+ vào dịch xương
§
Hình thành
các TB hủy xương mới . Sau vài ngày , dưới tác dụng của PTH số lượng tế bào hủy
xương tăng, tác dụng này có thể kéo dài tới vài tháng dưới ảnh hưởng kích thích
của PTH . Do hủy xương mạnh làm xương rỗ , yếu nên lại kích thích sản sinh và
hoạt động của tế bào tạo xương để sửa chữa tổn thương xương. Như vậy gđ muộn cả
TB hủy xương và tạo xương đều tăng về số lượng và hoạt tính , tuy nhiên tác
dụng hủy xương bao giờ cũng mạnh hơn tạo xương
-
Tác
dụng lên thận
o
Giảm bài
xuất ion Ca2+ ở thận
o
Tăng tái
hấp thu ion Ca2+ và magie ở ống thận (đặc biệt ống xa và ống góp)
o
Giảm tái
hấp thu ion phosphat ở ống gần à tăng thải ion phosphat ra nước tiểu
-
Lên
ruột
o
Hoạt hóa
tạo 1,25 dihydroxycholecalciferol từ vitamin D3 à tác dụng như sau
§
Tăng tạo
enzym ATPase ở diềm bàn chải của Tb biểu
mô niêm mạc ruột
§
Tăng tạo
chất vận tải ion Ca2+ ở niêm mạc ruột
§
Tăng hoạt
tính enzym phosphatase kiềm ở tế bào
niêm mạc ruột
o
à hệ quả là tăng hấp thu ion calci và phosphat ở
ruột
3. Điều
hòa bài tiết
-
Do nồng độ
ion calci và phosphat , đặc biệt là nồng độ ion calci
-
Chỉ cần
giảm nhẹ nồng độ ion Ca2+ trong máu thì tuyến cận giáp đã tăng bài tiết PTH ,
nếu tình trạng giảm nồng độ ion Ca2+ kéo dài thì tuyến cận giáp sẽ nở to , đôi
khi tới 5 lần hoặc hơn. Ngược lại , tăng Ca2+ máu thì hoạt động và kích thước
tuyến cận giáp sẽ giảm
Nguồn Bác sĩ đa
khoa