Trình bày bài tiết hormon, biến đổi ở buồng trứng và niêm mạc tử cung trong giai đoạn tăng sinh của chu kỳ kinh nguyệt.
Giai đoạn tăng sinh
-
Bài tiết hormon và biến đổi ở buồng trứng
o
Cuối chu
kì trước , progesteron và estrogen giảm
đột ngột à điều hòa ngược (-) à tuyến yên tăng tiết FSH và LH dưới sự chỉ huy
của GnRH
o
Nồng độ 2
hormon lúc dầu chỉ hơi tăng , sau đó tăng dần , FSH tăng trước và LH tăng sau
đó vài ngày
o
Dưới tác
dụng của FSH và LH , ở buồng trứng có 6-12 nang noãn nguyên thủy phát triển .
Tác dụng đầu tiên là tăng sinh tế bào hạt , sau đó tạo ra lớp vỏ của nang noãn
. Lớp vỏ này chia làm 2 lớp là áo trong( có tế bào biểu mô có khả năng tiết
hormon~ TB hạt ) và áo ngoài (có nhiều mạch máu)
o
Sau vài
ngày phát triển dưới tác dụng của LH , lớp áo trong bắt đấu bài tiết dịch nang
, trong đó có estrogen, lượng dịch bài tiết tăng dần và tạo 1 hốc nằm giữa các
tế bào hạt . Đồng thời với sự tăng kích thước nang , noãn cũng tự lớn nhanh từ
3-4 lần. Dịch trong hốc nang tăng dần đẩy noãn cùng 1 số TB hạt về 1 cực của
nang để tạo ra gò trứng
-
Biến đổi ở niêm mạc tử cung
o
Sau hành
kinh , niêm mạc tử cung chỉ còn 1 lớp
mỏng của mô đệm và sót lại 1 số TB biểu mô nằm tại đáy tuyến .Estrogen gây tăng
sinh nhanh chóng các tế bào mô đệm và tế bào biểu mô .Bề mặt của niêm mạc tử
cung được biểu mô hóa hoàn toàn trong
4-7 ngày . Niêm mạc dày dần , tuyến dài , mạch máu phát triển .Cuối gđ này niêm
mạc tử cung dày 3-4 mm , các tuyến cổ tử
cung bài tiết 1 lớp dịch nhày loãng kéo thành sợi dọc hướng vào tử cung , tạo kênh dẫn tinh trùng vào cổ tử cung
-
Hiện tượng phóng noãn
o
Sau 7-8
ngày phát triển , có 1 nang phát triển nhanh , số còn lại thoái triển dần .Tại
nang phát triển nhanh , kích thước tăng lên , lượng estrogen bài tiết nhiều .
o
Cuối gđ
tăng sinh , estrogen tăng cao gây tác dụng điều hòa ngược (+) à tăng tiết FSH và LH à các tế bào hạt và tế bào lớp áo trong tăng
sinh mạnh và bài tiết estrogen , do vậy
càng làm tăng kích thước nang .Ở thời điểm phóng noãn , nang đạt 1-1,5 cm với đầy đủ lớp áo trong ,
áo ngoài, hốc chứa dịch nang , noãn trưởng thành và được gọi là nang noãn chín.
LH rất cần cho sự chín của nang và cho sự phóng noãn
o
2 ngày
trước khi phóng noãn , LH tăng đột ngột
lên 6-10 lần và đạt mức cao nhất vào 16h trước phóng noãn , FSH cũng tăng khoảng 2-3 lần . 2 hormon
này phối hợp làm nang noãn căng phồng lên , đồng thời LH kích thích các tế bào
hạt và tế bào lớp áo trong tăng bài tiết progesteron . Mức bài tiết estrogen bắt
đầu giảm trước khi phóng noãn 1 ngày , trong khi đó mức progesteron lại bắt đầu tăng và gây phóng noãn
o
Vài giờ
trước khi phóng noãn 2 hiện tượng xảy ra
do progesteron là
§
Các tế bào
lớp áo ngoài giải phóng enzym tiêu protein từ các bọc lysosom à thành nang bị phá hủy trở nên mỏng và yếu hơn
§
Tăng sinh
các mạch máu ở thành nang đồng thời tại đây PG được bài tiết làm mao mạch giãn, tăng tính thấm à huyết tương thấm vào trong nang
§
=>cả 2
tác dụng đó làm nang căng phồng trong khi thành nang lại mỏng và yếu à nang sẽ vỡ và giải phóng noãn , hiện tượng này thường xảy ra 13-14 ngày
trước khi có kinh lần sau . Thường mỗi chu kì chỉ có 1 nang noãn vỡ và xuất
noãn ở cả 2 buồng trứng
Nguồn Bác sĩ đa khoa